Ghi nhận: Tái hiện, phục dựng Lễ hội kết bạn trong cộng đồng người M’nông ở thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn
Ngày 4-11, tại thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn, huyện Bù Đăng, UBMTTQVN Huyện Bù Đăng đã phối hợp với xã Thọ Sơn tổ chức ngày Đại đoàn kết toàn dân tộc, trong đó có lễ hội kết bạn cộng đồng của người M’nông giữa 2 thôn Sơn Hòa và Sơn Tùng. Đây là một trong những hoạt động nhằm tái hiện, phục dựng các lễ hội truyền thống, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc trên địa bàn tỉnh.
Từ ngàn xưa, người M’nông có rất nhiều nghi lễ và lễ hội gắn với những nét sinh hoạt văn hoá đặc sắc được lưu truyền qua bao thế hệ, ngoài ý nghĩa cầu mong sức khỏe, mùa màng bội thu, các nghi lễ, lễ hội còn có ý nghĩa to lớn trong việc củng cố khối đại đoàn kết trong cộng động, giữa các thôn sóc và giữa người M’nông với các dân tộc khác, với ước mong nhà nhà no đủ, người người an vui..
Lễ hội nằm trong Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030. Và là một hoạt động tín ngưỡng dân gian độc đáo chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, nhân văn sâu sắc, phản ánh đặc trưng văn hóa của người M’nông nói riêng và của cộng đồng các dân cư sinh sống lâu đời ở vùng đất nam Tây Nguyên nói chung.
Phục dựng, tái hiện lễ kết bạn giữa 2 thôn của đồng bào M’nông được 2 già làng cùng thực hiện nghi lễ truyền thống dưới cây nêu và các lễ vật được dân làng chuẩn bị từ trước. Phần hội có các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao với nhiều trò chơi dân gian như: giã gạo, kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, đi cà kheo, cõng nước… mang đậm bản sắc dân tộc.
Đối với nghi lễ cúng thần linh, tại khu vực bàn lễ, các lễ vật truyền thống như thịt trâu, heo, gà, cơm lam, rượu cần được bày xung quanh cây nêu. Phía chủ nhà và khách cử ra 2 người đại diện là già làng cùng tiến hành các nghi lễ cúng thần linh cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cầu mong cho cộng đồng thôn, sóc hóa giải mọi mâu thuẫn, đoàn kết cùng nhau chống lại thiên tai, dịch họa đe dọa sự tồn vong của cộng đồng…. bên cạnh đó là nghi thức đánh cồng chiêng xung quanh cây nêu và múa hát.
Già làng Điểu Men, thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn chia sẻ, trước đây lễ hội kết bạn được tổ chức luân phiên mỗi năm một lần vào thời gian dân làng thu hoạch xong mùa màng thì tổ chức lễ. Đây là dịp để người dân quây quần bên nhau, chia vui thành quả sau một năm lao động mệt nhọc, để duy trì Lễ hội này “Chúng tôi mong Đảng, Nhà nước tiếp tục quan tâm, hỗ trợ dân làng tổ chức thường xuyên lễ hội để bảo tồn văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào M’nông. Đồng thời có chính sách phát huy các giá trị văn hóa lễ hội trở thành điểm đến du lịch, tạo điều kiện cho đồng bào nơi đây phát triển du lịch cộng đồng”.
Ông Vũ Đức Hoàng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Bù Đăng, cho biết: “Chúng tôi tổ chức phục dựng lễ hội kết bạn cộng đồng tại thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn. Đây là hoạt động hết sức ý nghĩa, tạo điều kiện cho bà con giao lưu gần gũi nhau hơn, đoàn kết hơn để từ đó xây dựng diện mạo nông thôn ngày càng đẹp hơn. Việc phục dựng các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện, chúng tôi cũng hướng đến tổ chức các hoạt động du lịch cộng đồng để du khách thập phương trải nghiệm”.
Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đang được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Đặc biệt việc phục dựng lễ hội của các dân tộc được xem là giải pháp nhằm cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết về phát triển văn hóa, con người Bình Phước.
Được biết, lễ hội kết bạn cộng đồng người M’nông được tổ chức vào thời gian nhàn rỗi. Đây còn là dịp để cộng đồng các dân tộc thiểu số sinh sống trên cùng một địa bàn thể hiện mối quan hệ gắn bó, tình đoàn kết, giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống cũng như trong lao động, sản xuất./.
Từ ngàn xưa, người M’nông có rất nhiều nghi lễ và lễ hội gắn với những nét sinh hoạt văn hoá đặc sắc được lưu truyền qua bao thế hệ, ngoài ý nghĩa cầu mong sức khỏe, mùa màng bội thu, các nghi lễ, lễ hội còn có ý nghĩa to lớn trong việc củng cố khối đại đoàn kết trong cộng động, giữa các thôn sóc và giữa người M’nông với các dân tộc khác, với ước mong nhà nhà no đủ, người người an vui..
Lễ hội nằm trong Dự án 6, thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030. Và là một hoạt động tín ngưỡng dân gian độc đáo chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, nhân văn sâu sắc, phản ánh đặc trưng văn hóa của người M’nông nói riêng và của cộng đồng các dân cư sinh sống lâu đời ở vùng đất nam Tây Nguyên nói chung.
Phục dựng, tái hiện lễ kết bạn giữa 2 thôn của đồng bào M’nông được 2 già làng cùng thực hiện nghi lễ truyền thống dưới cây nêu và các lễ vật được dân làng chuẩn bị từ trước. Phần hội có các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao với nhiều trò chơi dân gian như: giã gạo, kéo co, đẩy gậy, bắn nỏ, đi cà kheo, cõng nước… mang đậm bản sắc dân tộc.
Đối với nghi lễ cúng thần linh, tại khu vực bàn lễ, các lễ vật truyền thống như thịt trâu, heo, gà, cơm lam, rượu cần được bày xung quanh cây nêu. Phía chủ nhà và khách cử ra 2 người đại diện là già làng cùng tiến hành các nghi lễ cúng thần linh cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cầu mong cho cộng đồng thôn, sóc hóa giải mọi mâu thuẫn, đoàn kết cùng nhau chống lại thiên tai, dịch họa đe dọa sự tồn vong của cộng đồng…. bên cạnh đó là nghi thức đánh cồng chiêng xung quanh cây nêu và múa hát.
Già làng Điểu Men, thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn chia sẻ, trước đây lễ hội kết bạn được tổ chức luân phiên mỗi năm một lần vào thời gian dân làng thu hoạch xong mùa màng thì tổ chức lễ. Đây là dịp để người dân quây quần bên nhau, chia vui thành quả sau một năm lao động mệt nhọc, để duy trì Lễ hội này “Chúng tôi mong Đảng, Nhà nước tiếp tục quan tâm, hỗ trợ dân làng tổ chức thường xuyên lễ hội để bảo tồn văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào M’nông. Đồng thời có chính sách phát huy các giá trị văn hóa lễ hội trở thành điểm đến du lịch, tạo điều kiện cho đồng bào nơi đây phát triển du lịch cộng đồng”.
Ông Vũ Đức Hoàng, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Bù Đăng, cho biết: “Chúng tôi tổ chức phục dựng lễ hội kết bạn cộng đồng tại thôn Sơn Hòa, xã Thọ Sơn. Đây là hoạt động hết sức ý nghĩa, tạo điều kiện cho bà con giao lưu gần gũi nhau hơn, đoàn kết hơn để từ đó xây dựng diện mạo nông thôn ngày càng đẹp hơn. Việc phục dựng các lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện, chúng tôi cũng hướng đến tổ chức các hoạt động du lịch cộng đồng để du khách thập phương trải nghiệm”.
Việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc đang được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm. Đặc biệt việc phục dựng lễ hội của các dân tộc được xem là giải pháp nhằm cụ thể hóa các nội dung của Nghị quyết về phát triển văn hóa, con người Bình Phước.
Được biết, lễ hội kết bạn cộng đồng người M’nông được tổ chức vào thời gian nhàn rỗi. Đây còn là dịp để cộng đồng các dân tộc thiểu số sinh sống trên cùng một địa bàn thể hiện mối quan hệ gắn bó, tình đoàn kết, giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau trong cuộc sống cũng như trong lao động, sản xuất./.
Tác giả bài viết: Phú Quang
Thành viên